I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego
w Krakowie w czasie wojny
Uczniowie opowiadają o swojej szkole
Ochotnicy, konspiratorzy, żołnierze
Po rozpoczęciu działań zbrojnych na frontach I wojny światowej nasza szkoła,
ówczesne Gimnazjum Św. Anny, nie uchyliła się od niesienia pomocy rodakom
i to nie tylko w zmaganiach z nieprzyjacielem.
(Po lewej) Zespół Czerwonego Krzyża.
(Po prawej) Wóz przewożący rannych.
Wykazując się odwagą i męstwem, młodzi ludzie i ich opiekunowie utworzyli tajną organizację celem moralnego odrodzenia narodowego i budzenia walecznego ducha zniewolonego narodu. 15- i 16-latkowie aktywnie działali w Towarzystwie Szkoły Ludowej i akademickim kole Straży Polskiej, będąc jednocześnie kolegium redakcyjnym międzyszkolnego pisma ,,Znicz’’.
24 października 1914 roku budynek zajmowany przez szkołę został za sprawą wojska przekształcony w szpital zakaźny. Z powodu przyjęć ogromnej liczby rannych gimnazjum przeniosło swoją siedzibę w inne miejsce, aby nauka mogła odbywać się tam w godzinach popołudniowych i wieczornych.
<- Żołnierze w mundurach Legionów Polskich.
Podczas gdy część młodzieży włączyła się w działanie Komitetu Pomocy Żołnierzom, starsi uczniowie i nauczyciele szkoły wstąpili do Legionów. Młodsi roznosili wodę i żywność, pełnili służbę wartowniczą i łącznościową, udzielali pierwszej pomocy w szpitalach i na dworcach kolejowych, pisali listy do rodzin rannych żołnierzy.
Pod koniec 1914 r. Gimnazjum Św. Anny stało się zalążkiem organizacji niepodległościowej ZET w Krakowie. Szkoła podejmowała również moralną walkę z nieprzyjacielem organizując w 1916 roku wieczór poświęcony trzem wieszczom.
Listopad 1927 roku: odsłonięcie tablicy pamiątkowej ku czci nauczycieli i uczniów naszej szkoły poległych w I wojnie światowej. ->
roku 1918 i długo wyczekiwanej dla Polaków niepodległości, nadeszła fala entuzjastycznej radości
i wyczekiwania na urzeczywistnienie się idei, o które walczyli uczniowie tej najstarszej świeckiej szkoły w Polsce.
Nasi koledzy szkolni - pokolenie 1914
Laura Kaufman, urodzona w 1889 roku, córka urzędnika bankowego, jedna z pierwszych kobiet, które zdały maturę w męskim wówczas Gimnazjum św. Anny. Została wybitnym biologiem i genetykiem, twórczynią nowej rasy drobiu.
W czasie wojny pracowała jako pielęgniarka w szpitalu wojskowym Legionów prowadząc jednocześnie badania naukowe. W 1916 roku obroniła pracę doktorską.
Andrzej Hałaściński, po wybuchu wojny powołany do wojska austriackiego, ale się nie stawił. W zamian wstąpił do Legionów Polskich. Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi zwolniony z Legionów i wcielony do armii austriackiej. Napisał tekst „My, Pierwsza Brygada”, który stał się najbardziej znaną pieśnią legionową. W marcu 1918 roku zdezerterował z austriackiej armii i przedostał się do Warszawy, gdzie nawiązał kontakt z Polską Organizacją Wojskową.
Orzełki legionowe.
Tadeusz Bilikiewicz, urodzony w 1901 roku, jako trzynastoletni harcerz pełnił funkcję łącznika, wspierając przygotowania Krakowian do walki o niepodległość. W klasie przedmaturalnej wstąpił do wojska. W potyczce z Ukraińcami pod Chorośnicą został ciężko ranny w obie nogi. Pomimo uznania go za inwalidę wojennego rozpoczął studia wyższe. Został wybitnym psychiatrą.
Orzełki legionowe.
Józef Konstanty Olszyna-Wilczyński, urodzony w 1890 roku, generał Wojska Polskiego. Po studiach na Politechnice Lwowskiej wybrał karierę wojskową. Jeszcze przed wojną zaciągnął się do Polskich Drużyn Strzeleckich. W czasie wojny służył w Legionach. Zginął we wrześniu 1939 roku.
Tekst : Wojenne losy absolwentów I LO w Krakowie zebrali uczniowie pani profesor Joanny Rokosz-Lechwar.
Fotografia cermonii odsłonięcia tablicy pamiątkowej: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Pozostałe zdjęcia: archiwum rodzinne pani Joanny Rokosz-Lechwar.
Rysunek : Félix Redakcja Grand méchant loup | Böser Wolf
© Grand méchant loup | Böser Wolf
Czerwiec 2014