Krzyżowa: Niemcy i Polacy o ruchu oporu i pojednaniu
Ekipa naszych reporterów wyruszyła z Berlina na Dolny Śląsk niedaleko Wrocławia. Przez trzy dni gościliśmy w Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego w Krzyżowej. Niewielu Niemców i Polaków zna tę małą wioskę, chociaż wydarzyło się w niej wiele historii - niemieckich i polskich, a dziś tętni w niej międzynarodowe życie. Przyjeżdża tu młodzież z Niemiec, Polski i innych krajów, żeby się lepiej poznać i razem zastanawiać się nad przyszłością Europy.
Krzyżowa: dom rodziny von Moltke
Pałac i majątek położony w Krzyżowej, która dawniej nazywała się Kreisau, należał do znanej w Niemczech rodziny von Moltke. Podczas II wojny światowej hrabia Helmuth James von Moltke zgromadził wokół siebie ludzi, którzy nie zgadzali się z rządami Hitlera i snuli plany powojennego porządku w Europie. Trzy potajemne spotkania tych odważnych kobiet i mężczyzn odbyły się w należącym do majątku Domu na Wzgórzu, gdzie von Moltke mieszkał z żoną Freyą i małymi dziećmi. Ośmiu spiskowców, w tym von Moltke, zostało aresztowanych i straconych. Nazwano ich Kręgiem z Krzyżowej.
W 1945 roku Dolny Śląsk stał się częścią Polski. Wdowa i synowie von Moltke musieli opuścić Krzyżową, podobnie jak niemieccy mieszkańcy wsi. W majątku powstało państwowe gospodarstwo rolne, pałac i zabudowania popadały powoli w ruinę.
Krzyżowa: międzynarodowy dom spotkań
W ostatnich latach komunizmu wielu ludzi w Niemczech, Polsce i na świecie, także Freyę von Moltke, połączył pomysł utworzenia w Krzyżowej miejsca europejskiego spotkania i dialogu. Fundacja „Krzyżowa” przejęła majątek i przez wiele lat prowadziła prace remontowe. Projekt poparły rządy Polski i Niemiec. Kilka dni po upadku muru berlińskiego w Krzyżowej odbyła się Msza Pojednania z udziałem premiera Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Helmuta Kohla.
„Krzyżowa jest marzeniem o tym, że można społeczeństwo i naszą Europę zmieniać – powiedział nam jeden z rozmówców w Krzyżowej. - To nie jest tylko sprawa najwyższej polityki, ale też wspólnego działania i zaangażowania ludzi”.
Zobacz nasz film z Krzyżowej.